DOKTORUMNEDİO? SAĞLIK HAKKINDA HERŞEY…
Aritmi, kişinin kalp çarpıntısı olarak da adlandırabileceği kalbin ritminin bozulmasıdır. Aritminin birçok çeşidi mevcuttur. Aritmi de kalp hızı normal olabileceği gibi artabilir veya azalabilir.
Kalp ritmi neden bozulur?
Normal kalp yumruktan biraz daha büyük güçlü ve kaslı bir pompadır. Kalp dolaşım sistemine sürekli kan pompalar. Her gün ortalama kalp 100.000 kez atar (genişler ve daraltır) ve vücuda yaklaşık 8.000 litre kan pompalar. 70 yıllık ömrü boyunca ortalama bir insan kalp hızı 2,5 milyar kez atar.
Kalp ritminin bozulması ise başlıca 3 nedene bağlıdır:
1-Kalpte yapısal bir bozukluk olması
2-Kalpte yapısal bir bozukluk olmadan kalbin elektriksel bozukluğu
3-Stres ve diğer hastalıklar gibi faktörler
Aritmi çeşitleri nelerdir?
•Atriyal fibrilasyon:
Normalde kalp kasılır ve düzenli bir vuruşla rahatlar. Atriyal fibrilasyonda, kalbin üst odacıkları (atriyumlar) kanı alt odakcıklara (ventriküllere) taşımak için etkin biçimde atmak yerine düzensizce kasılırlar. Bu düzensiz kasılmalar sırasında bir pıhtı koparsa kan dolaşımına girer ve beyine giden bir artere yerleşebilir, sonucunda da felç gelişebilir. İnme geçiren insanların yaklaşık yüzde 15-20’sinde bu kalp aritmisi mevcuttur. Pıhtı riskine karşı bu hastalarda kan sulandırıcı (pıhtılaşmayı önleyici) ilaçlar kullanılmaktadır.
•Bradikardi:
Kalp hızının dakikada 60 ve altında olması durumu bradikardi olarak adlandırılır. Fiziksel olarak aktif kişilerde özellikle atletlerde ve derin uyku sırasında kalp hızı 60’ın altında olabilir.
Sinoatriyal (SA) düğüm ile ilgili sorunlarda, kalbin iletim yollarındaki problemlerde (elektriksel uyarılar atriyumdan ventriküllere iletilmez), hipotiroidizm (düşük tiroid hormonu olan insanlar) gibi metabolik sorunlarda, myokard infarktüsü gibi durumlarda bradikardi görülebilir.
•Taşikardi:
Yetişkinlerde kalp hızının dakikada 100’ün üzerinde olması taşikardi olarak adlandırılır.
Taşikardi 3 tipte olur.
1-Atriyal veya supraventriküler taşikardi:
Supraventriküler taşikardi çocuklarda en sık görülen aritmi tipidir. Kadınlarda daha sık görülürken, her iki cinsiyette de ortaya çıkabilir. Endişeli bireylerde, fiziksel olarak yorgun kişilerde, fazla miktarda kahve (veya kafeinli madde), sigara ve alkol içenlerde görülebilir.
2-Sinüs taşikardisi:
Kalp hızının normal olarak artmasıdır. Vücudun ateş, kaygı, bazı ilaçlar, ciddi duygusal sıkıntı, korku ve yorucu egzersiz gibi koşullara verdiği yanıt olarak görülür.
3-Ventriküler taşikardi:
Ventriküler taşikardi, kalbin alt hücrelerinde (ventriküler) başlayan kalbin hızlı atımıdır. Hayatı tehdit eden kalp ritmi olabilir, hızlı tanı ve tedavi gerektirir.
•Ventriküler fibrilasyon:
Ventriküler fibrilasyon en ciddi kardiyak ritm bozukluğudur. Ventriküller çok hızlı kasıldığı için kalp kan pompalayamaz ve kardiak arrest adı verilen adeta kalp durması meydana gelir.
•Prematür (erken) vuru:
Kalpte bir atım eksikliği hissediyorsanız bu muhtemelen kalbin ritmini bozan erken vurudan kaynaklanıyordur. Gerçekte, kalp atışı atlamaz. Bunun yerine fazladan bir vuruş normalden daha erken gelir. Daha sonraki vuruşun daha güçlü olmasına neden olan bir duraklama olur. Bu da daha güçlü vuruş gibi hissedilir. Bu aritmilerin genellikle hiç bir nedeni bulunamaz.
•Sinüs aritmisi:
Çocuklarda ve sıklıkla yetişkinlerde de görülen solunum sırasında kalp atışlarında görülen değişikliklerdir.
•Wolff-Parkinson-White Sendromu:
Bu sendromda atriyal ve ventriküller arasındaki anormal yollar(aksesuar yollar olarak adlandırılır) oluşur ve elektrik sinyalinin ventriküllere çok erken gelir ve atriyuma geri iletilir. Bu aksesuar yollar elektriksel uyarıların normal yönü yerine her iki yönde hareket etmesine neden olabilir.
•Adams Stokes Hastalığı:
Atriyumlardan(üst odacık) ventriküllere (alt odacık) geçen normal kalp atışı kesilir ve kalp bloğuna neden olur. Bir kalp bloğu oluştuğunda kalp hızı genellikle önemli derecede yavaşlar. Bu beyine yetersiz kan akışına ve bayılmaya (senkop) neden olabilir.Hastalarda ayrıca konvülsiyonlar(nöbet) görülebilir.
Aritmi belirtileri nedir,tanısı nasıl konur?
Hemen hemen hepimiz zaman zaman kalbimizin çok hızlı attığını, göğsümüzde bir çırpınma hissi olduğunu veya kalbimizin atışını hissettiğimizi söyleriz . Bunlar normal fiziksel ve duygusal koşullara bağlı olabileceği gibi aritmi belirtisi, anormal veya düzensiz kalp atışı belirtisi olabilir. Ara sıra görülen bu belirtiler sizi hemen panikletmemelidir. Çünkü aritmiler özellikle yaş ilerledikçe yaygınlaşır. Aritmi şikayeti ile her yıl milyonlarca kişi sağlık kuruluşlarına ve doktorlara başvurmaktadır.
Aritmiler kalbin çalışmasını etkileyecek kadar uzun olduğunda daha ciddi semptomlar gelişebilir. Bunlar:
Yorgunluk, baş dönmesi, başın çarpması,bayılma (senkop) , hızlı kalp atışı, nefes darlığı, göğüs ağrısı ve çok ileri vakalarda kalbin aniden durmasıdır.
Aritmi tanısında kullanılan testler nelerdir?
•Holter moniterizyonu:
Aritmiler Holter monitörü (sürekli ayaktan elektrokardiyografi monitörü) adı verilen küçük taşınabilir bir EKG kayıt cihazı kullanılarak kayıt altına alınabilir. Holter montirazyonu 24 saat (ve bazen daha fazla) sürekli elektrokardiyografi sinyalinin kaydedilerek aritmi tanısının konmasına yarayan bir yöntemdir.
•Transtelefonik monitör(olay kaydedici):
Bazen aritmi semptomları seyrek olarak ortaya çıkar veya çok hızlı geçerek bir doktora veya hastaneye gidene kadar aritmi geçer. Bu gibi durumlarda geçici bir olay kaydedici kullanılabilir. Bu küçük kaydedici bir iki ay boyunca evinizde durur. Belirtileriniz olduğunda kaydediciyi takarsınız. EKG kaydedilir ve saklanır.
•Eforlu EKG Testi:
Eforlu EKG testi aritmileri provoke eden ve teşhisini kolaylaştıran bir tanı yöntemidir. Bunu test etmek için kalp atış hızınız ve ritiminiz izlenirken bir koşu bandı üzerinde yürür,koşar ya da sabit bir bisiklet sürersiniz.
•Tilt table (eğik masa) testi:
Eğik bir masa üzerine hasta yatırılır, daha sonra masa dik konuma getirilir. Hastanın düşmemesi için kemerlerle masaya bağlanır. Bu testte amaç kan damarlarında ani genişleme sonucu meydana gelen bayılmaları ayırt etmektir.
•Elektrofizyolojik çalışma testi:
Kasıktan toplardamar yoluyla kalp içine gönderilen kateter denilen ince borucuklarla kalbin elektrik sisteminin incelenmesidir.
•Ekokardiyografi:
Ekokardiyografi ultrasonik ses dalgalarını kullanarak kalbin yapılarının incelenmesini sağlayan bir tanı yöntemidir. Transtorasik ekokardiyografi en sık kullanılan ekokardiyografi tipidir.
Aritmi tedavisi nasıl yapılır?
Aritmilerin çoğu zararsız kabul edilir ve tedavi edilmesine gerek duyulmaz. Doktorunuz bir aritminiz olduğunu saptadıktan sonra anormal olup olmadığını veya sadece kalp normal işleyişini bozup bozmadığını belirlemeye çalışır. Ayrıca aritminizin klinik açıdan önemli olup olmadığını yani semptomlara neden olup olmadığını veya gelecekte aritmilerin daha ciddi aritmiler veya komplikasyonlar için risk oluşturup oluşturmadığını belirleyecektir. Aritminiz anormal ve klinik olarak anlamlıysa doktorunuz bir tedavi planı belirleyecektir.
Tedavide hedeflenen şunlardır:
-Özellikle atriyal fibrilasyonlu hastalar için inme riskini azaltmak için kan pıhtılarının oluşmasının engellenmesi
-Kalp atış hızının normal bir aralıkta kontrol edilmesi
-Aritmiye neden olabilecek kalp hastalığının veya durumun tedavi edilmesi
-Kalp hastalığı ve inme için diğer risk faktörlerinin azaltılması
Ablasyon tedavisi nedir?
Kateter ablasyon tedavisi hızlı ve düzensiz kalp atışlarına neden olan küçük bir kalp dokusu alanını yok etmek için radyofrekans enerjisini (mikrodalga ısısına benzer şekilde) kullanan bir prosedürdür. Kasıktan katater yardımıyla girilerek kalp dokusunda aritmilere neden olan alanın yok edilmesi kalbin düzenli ritmini geri kazandırmaya yardımcı olur. Prosedüre ayrıca radyofrekans ablasyon adı verilir.
