Kolon ve rektumda oluşan kanser türlerine kolorektal kanser ismi verilir. Çoğu zaman kısaca kolon kanseri denir. Kolon ince ve kalın bağırsaktan oluşur. Rektum ise kolonu anüse bağlayan bölümdür. Kolon ve rektumda polipler oluşabilir ve bu polipler zamanla kansere dönüşebilir. Görüntüleme ve tarama testleri ile bu polipler kansere dönüşmeden fark edilip alınması önemlidir.
Kolorektal kanser için risk faktörleri nelerdir?
Kolorektal kanser riski yaşlandıkça artar. %90 vaka 50 yaş üstündedir. Diğer risk faktörleri şunlardır:
-İnflamatuvar bağırsak hastalığı, Chron hastalığı veya ülseratif kolit
-Ailede kolorektal polip veya kolorektal kanser hikayesi olması
-Familyal adenomatöz polipoz veya herediter non-polipoz kolorektal kanser gibi kalıtsal sendromlar
-Yaşam ve beslenme alışkanlıkları
-Hareketsizlik
-Düşük oranda meyve ve sebze tüketimi
-Düşük lifli, yüksek yağlı diyet
-Kilo fazlalığı ve obezite
-Sigara ve alkol alışkanlığı risk faktörüdür.
Kolorektal kanser belirtileri nelerdir?
Kolorektal polipler ve kanser genellikle başlangıçta herhangi bir semptoma neden olmazlar. Daha ileri dönemlerde belirtiler şu şekilde olabilir:
-Bağırsak hareketlerinde değişiklik, ishal, kabızlık veya dışkı kıvamında değişiklik
-Rektal kanama veya dışkıda kan görülmesi
-Geçmeyen karın ağrısı,kramplar ve gaz şikayeti
-Bağırsakların tam olarak boşalmama hissi
-Halsizlik, yorgunluk
-Kilo kaybı
Kolorektal kanser tanısı nasıl konur?
Doktorunuz belirti ve bulgularınıza göre kolon kanserinden şüphelenirse sizden yaptırmanızı isteyeceği tetkikler şunlardır:
-Kolonoskopi: Ucunda bir video kamera olan uzun, bükülebilir, silindir bir tüp yardımıyla rektum ve kolon incelenir. Şüpheli bir lezyon görülürse biyopsi alınır.
-Komputerize tomografi: Tomografi altında kolon ve rektumun detaylı olarak incelenmesidir.
Kolorektal kanser evrelemesi nasıldır?
Evre I: Kanser mukozadadır, kolon duvarına ve rektuma yayılmamıştır.
Evre II: Kanser kolon duvarı ve rektuma yayılmış fakat yakın lenf nodlarını tutmamıştır.
Evre III: Kanser yakın lenf nodlarına yayılmış fakat vücudun diğer bölgelerini yayılmamıştır.
Evre IV: Kanser diğer organlara yayılmıştır.
Kolorektal kanser tedavisi nasıldır?
Tedavide üç yöntem vardır. Cerrahi, kemoterapi, radyoterapi
Erken evre kanserde tedavi:
Eğer kanser küçük, polip içinde lokalize ve çok erken bir evredeyse kolonoskopi sırasında tamamen çıkarılabilir. Daha büyük polipler endoskopik mukozal rezeksiyon ile çıkarılır. Kolonoskopi sırasında çıkarılamayan polipler laparaskopik cerrahi ile çıkarılırlar.
İnvaziv kanserde tedavi:
Eğer kanser kolonun içine doğru ilerlemişse kanserli kolon bölgesi (parsiyel kolektomi) ve yakın bölge lenf nodları çıkarılır. Genellikle kolonun kanserli bölgesi çıkarıldıktan sonra sağlıklı dokular birbirine birleştirilir fakat bu mümkün değilse örneğin tümör rektumun çıkış kısmında ise kalıcı veya geçici olarak kolostomi yapılır. Bu karın duvarından özel bir torbaya bağırsak içeriklerinin çıkmasını sağlamak için yapılan bir işlemdir.
Kemoterapi:
Kemoterapi cerrahi sonrası kanser lenf nodlarına yayılmışsa yapılır. Aynı zamanda kanser diğer vücut bölgelerine yayılmışsa kemoterapi uygulanır. Rektum kanserli hastalarda kemoterapi, radyoterapiyle birlikte yapılır.
Radyoterapi:
Radyoterapi erken evre kanserde nadiren kullanılır fakat rektal kanserde rutin olarak uygulanır.