DOKTORUMNEDİO? SAĞLIK HAKKINDA HERŞEY…
Gut yaygın olarak görülen kompleks bir artrit türüdür.
Çoğunlukla ayak başparmağı ekleminde ani olarak başlayan şiddetli ağrı, şişme, kızarıklık ve eklemlerde hassasiyet ile karakterizedir.
Gut atağı aniden ortaya çıkabilir,özellikle gece saatlerinde ayak parmağınızda dayanılmaz bir ağrı ile sizi uyandırır. Etkilenen eklem yerinde ısı artışı görülür. Şişlik mevcuttur ve ayağa en hafif örtünün bile temas etmesi çok büyük rahatsızlık verir.
GUT BELİRTİLERİ NELERDİR?
Aşırı eklem ağrısı:
Gut genellikle ayak başparmağının büyük eklemini etkiler, ancak herhangi bir eklemde de ortaya çıkabilir. Sıklıkla etkilenen diğer eklemler arasında ayak bilekleri, dizler, dirsekler, bilekler ve parmaklar bulunur. Başladıktan sonraki ilk dört ile 12 saat içinde ağrı en şiddetli olarak hissedilir.
Atak sonrası rahatsızlığın devam etmesi:
En şiddetli ağrı azaldıktan sonra, bazı eklem rahatsızlıkları birkaç günden birkaç haftaya kadar sürebilir. Daha sonraki ataklar daha uzun sürebilir ve daha fazla eklemi etkileyebilir.
İnflamasyon ve kızarıklık:
Etkilenen eklem veya eklemler şiş, gergin, sıcak ve kızarıktır.
Sınırlı hareket alanı:
Gut geliştikçe eklemlerinizi normal şekilde hareket ettiremeyebilirsiniz.
GUT NEDEN OLUR?
Gut, eklemlerde ürat kristalleri biriktiğinde ortaya çıkar. Ürat kristalleri, kanda ürik asit seviyesinin yüksek olması durumunda oluşabilir.
Vücudumuzda doğal olarak bulunan maddeler olan pürinler parçalandığında vücudumuz ürik asit üretir.
Pürinler et ve deniz ürünleri gibi bazı gıdalarda bulunur. Ayrıca alkollü içkiler (özellikle bira), meyve şekeri (fruktoz) ile tatlandırılmış içecekler de ürik asit düzeylerini yükseltmektedir.
Normalde, ürik asit kanda çözünür ve böbreklerden idrara geçer. Ancak bazen ya vücut çok fazla ürik asit üretir veya böbrekler ürik asidi vücuttan atamaz. Bu durumda ürik asit birikebilir ve eklemlerde ağrı, inflamasyon ve şişmeye neden olan ürat kristalleri oluşabilir.
GUT AÇISINDAN KİMLER RİSK ALTINDADIR?
1-Diyetlerinde et ve deniz ürünlerinden zengin gıdalarla beslenenler ve meyve şekeri (fruktoz) içeren içecekleri tüketenlerde ürik asit seviyesi yükselerek gut riski artar. Alkol tüketimi, özellikle bira, gut riskini arttırır.
2-Fazla kilo vücudun daha fazla ürik asit üretmesini ve böbreklerin ürik asidi yok ederken daha uzun zamana ihtiyaç duymasına neden olur.
3-Diyabet, metabolik sendrom,kalp ve böbrek hastalıkları,yüksek tansiyon ve bazı kronik hastalıklar gut riskini arttırır.
4-Hipertansiyon tedavisinde yaygın olarak kullanılan tiazid diüretikleri ve düşük doz aspirin ürik asit seviyelerini de artırabilir.
5-Ailede gut hastalığı varsa hastalığa yakalanma olasılığı daha yüksektir.
6-Gut erkeklerde daha sık görülür. Kadınların ürik asit seviyelerinin daha düşük olması eğilimindedir. Ancak, menopozdan sonra, kadınların ürik asit seviyeleri yükselebilir.
GUT HASTALIĞINI ÖNLEMEK İÇİN NE YAPMAK GEREKİR?
1-Bol miktarda su için.
2-Alkoldan uzak durun veya miktarını azaltın.
3-Düşük yağlı süt ürünleri ile beslenin.
4-Et, balık ve kanatlı hayvan eti tüketimini azaltın. Az miktarda et tolere edilebilir, ancak hangi türlerin – ve ne kadarının – sizin için sorunlara neden olduğunu göz önünde bulundurun.
5- İdeal kilonuza ulaşmaya çalışın. Kilo vermek, vücudunuzdaki ürik asit seviyelerini azaltabilir. Fakat oruç tutmaktan veya hızlı kilo vermekten kaçının çünkü bunlar ürik asit seviyelerini geçici olarak yükseltebilirler.
GUT TANISI NASIL KONUR?
Hastanın bulgu ve belirtilerinin yanında, fizik muayene ve aşağıdaki işlemler gut tanısı konmasında kullanılır.
♦Eklem sıvısından alınan örneğin mikroskopta incelenmesi ve ürat kristallerinin görülmesi
♦Kan testlerinde ürik asit ve kreatinin düzeylerine bakılması
♦Röntgen görüntülemesi ile eklemdeki inflamasyonun gösterilmesi
GUT TEDAVİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR NELERDİR?
Gut ilaçları akut atakları tedavi etmek ve gelecekteki atakları önlemek için kullanılabilir.
İlaçlar ayrıca guttan kaynaklanan komplikasyon riskini de azaltabilir.
NSSAİ(non steroidal antiinflamatuvar ilaçlar):
NSAİİ’ler, ibuprofen (Advil, Motrin IB, diğerleri) ve naproksen sodyum (Aleve) gibi seçeneklerin yanı sıra indometasin (Indocin) veya selekoksib (Celebrex) gibi daha güçlü NSAİİ’leri de içerir.
Kolşisin:
Gut ağrısını etkin biçimde azaltan bir tür ağrı kesicidir(Colcrys, Mitigare).
Büyük dozlarda alındığında mide bulantısı, kusma ve diyare gibi yan etkiler görülebilir.
Akut gut atağı giderildikten sonra, doktorunuz gelecekteki atakları önlemek için günlük düşük bir kolşisin dozu önerebilir.
Allopurinol, Probenecid:
Serum ürik asit seviyesini azaltmak amacı için kullanılırlar.
Kortikosteroidler:
Prednizon gibi kortikosteroid ilaçlar, gut iltihaplanmasını ve ağrısını kontrol edebilir. Kortikosteroidler hap şeklinde olabilir veya ekleme enjekte edilebilirler.
Kortikosteroidler genellikle yalnızca gutta NSAİİ’lar veya kolşisin kullanamayan kişilerde kullanılır.
Kortikosteroidlerin yan etkileri, ruh hali değişiklikleri, kan şekeri düzeylerinin yükselmesi ve kan basıncının yükselmesi olabilir.
