KANSERLE İLGİLİ BİLMENİZ GEREKEN TERİMLER

Hücreler insan vücudunu oluşturan temel birimlerdir. Hücreler, vücut onlara ihtiyaç duydukça büyür ve bölünürler.

Genellikle, hücreler yaşlandıklarında ya da hasar görürlerse ölürler. Yerini yeni hücreler alır.

Kanser, bu düzgün süreç çeşitli nedenlerle bozulduğu zaman başlar. Hücreler kontrolsüz şekilde büyümeye başlar. Bu hücreler, tümör adı verilen bir kitle oluşturabilir.

Bazı kanser türleri de tümör oluşturmazlar. Bunlara lösemi, çoğu lenfoma türleri ve miyeloma dahildir.

Kanser hakkında kullanılan birçok terim mevcuttur. Aşağıda bunların sık olarak kullanılanlarını ve anlamlarını bulabilirsiniz.

Benign:

Kanserli olmayan bir tümöre işaret eder. Tümör genellikle yakın dokuyu istila etmez veya vücudun diğer bölgelerine yayılmaz.

Biyopsi:

Doktorunuzun mikroskop altında incelenmesi için kanserden şüphelendiği küçük bir doku veya hücre örneğidir.

Boyutu  vücudunuzun hangi bölümünde biyopsi alındığına bağlıdır. Bir iğne veya özel şekilde tasarlanmış ince, esnek bir tüp kullanılabilir. Biyopsi alınacak bölgeyi  uyuşturulduğu için prosedür genellikle acı vermez.

BİYOPSİ NEDİR, NASIL YAPILIR?

Evre:

Doktorlar için kanseri tanımlamanın bir yolu. Evreleme;

Kanserin yeri ve büyüklüğü

Etkilenen hücrenin türü

Derecesi, ne kadar anormal göründüğü

Lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılıp yayılmadığına göre değişir ve farklı kanserler farklı evreleme sistemlerine sahiptir.

İn situ:

Yerinde anlamına gelir. Yakın dokulara yayılmayan kansere, yani invaziv olmayan kansere denir.

İnvaziv kanser:

Başladığı doku tabakasının dışına yayılmış ve vücudun diğer dokularına veya bölümlerine yayılma ve orada büyüme potansiyeline sahip kansere verilen isimdir.

Karsinom:

Deri veya iç organların dışını örten dokulardan başlayan kanser türüdür.

Kanserojen /Karsinojen:

Kanser geliştirme ihtimalini arttıran madde ya da koşullara kanserojen ya da karsinojen adı verilir. Kanserojen bir çok madde mevcuttur. Örnek olarak  sigara, asbest, ultraviyole güneş ışığı verilebilir. Bir kanserojenle etkileşimde olmanız sonucunda  kansere yakalanma ihtimaliniz, genlerinizin yanı sıra onunla ne kadar temas kurduğunuz da dahil olmak üzere birçok farklı faktöre bağlıdır.

Kemoterapi:

Kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini durdurmak amacı ile kullanılan ilaç tedavisidir. Genellikle bir hastanede, klinikte veya doktorunuzun muayenehanesinde kemoterapi tedavisi uygulanabilir.

Genellikle enjekte edilir, ancak bazen kemoterapi ilaçları ağızdan kullanılır veya deri içine enjekte edilir.

Lenf düğümleri:

Enfeksiyonla mücadeleye yardımcı olan küçük, fasulye biçiminde organlar. Lenfatik sistemin bir parçasıdır.

LENF BEZLERİ NE İŞE YARAR? BÜYÜMESİ NE ANLAMA GELİR?

Lösemi:

Kan kanseri. Lösemi, normal beyaz kan hücreleri kontrolsüz olarak değiştiğinde başlayan bir hastalıktır.

Malign:

Kanserli bir tümöre işaret eder. Yakınlardaki sağlıklı dokuları istila edebilir veya vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.

Metastaz:

Kanserin başladığı yerden vücudun başka bir bölümüne yayılmasıdır.  Kanser hücreleri birincil tümörden uzaklaşabilir ve kan veya lenfatik sistem ile lenf bezlerine, beyin, akciğer, kemik, karaciğere veya diğer organlara yayılabilir.

Onkoloji:

Kanser bilimidir.

Onkolog:

Kanserli kişilerin tedavisinde uzmanlaşmış doktor.

Patolog:

Hastalığı ve kanser türlerin teşhis etmek için hücreleri, dokuları ve organları değerlendirme konusunda uzmanlaşmış doktor.

Prognoz:

İyileşme şansı; bir hastalığın sonucunun tahmini. Bir hastanın prognozunu tahmin etmek için kullanılan hayatta kalma istatistikleri kullanılır.

Radyoterapi:

Radyasyon tedavisi anlamına gelen radyoterapi, X ışınları ve gama ışınları gibi enerjiyi kullanarak kansere ve daha seyrek olarak tiroid hastalıklarına, kan hastalıklarına ve kanserli olmayan büyümelere karşı kullanılan bir tedavidir.

Remisyon:

Kanser belirtileri kaybolması ve testlerin negatifleşmesi anlamına gelir fakat bu tedavi olduğunuz anlamına gelmez çünkü kanser hala vücudunuzda olabilir ve tekrarlayabilir.

Sarkom:

Vücutta yağ ve kas gibi vücudu destekleyen ve bunlara bağlanan bir kanser türü.

Tümör:

Normal hücrelerin değişime ve kontrolsüz şekilde büyümeye başladığında oluşan kitle. Bir tümör benign (selim/kansersiz) veya malign (habis/kanserli, yani vücudun diğer bölgelerine yayılabilir) olabilir. Ayrıca nodül ya da kitle adı da verilir.