KREATİN KİNAZ (CK) NEDEN YÜKSELİR?

Kreatin kinaz (CK) baskın olarak  iskelet kası,kalp kası, beyin ve diğer iç organ dokularında bulunur. Başlıca görevi yüksek enerjili fosfatların taşınmasıdır. CK, M ve B alt birimlerinden oluşan dimerik bir moleküldür. CK-MM iskelet kası, CK-MB miyokard (kalp kası) ve CK-BB nöronal (sinir) dokunun ana kaynaklarındandır.

Kreatin kinaz tahlili nasıl yapılır? 

Kreatin kinaz tahlili için kan günün herhangi bir saatinde alınabilir ve hastanın aç olması gerekmez. Kas içi bir enjeksiyonu CK düzeyini arttırabilir,bu yüzden kan alındıktan sonra  kas içi enjeksiyonun yapılması  yanlış yorumlamayı önlemek için önemlidir.

Jel ayırıcılı serum tüpleri ve kırmızı kapaklı biyokimya tüpleri, CK ve CK-MB analizi için tercih edilir. CK, 72 saatlik depolamada hem 4⁰ C hem de 24⁰  C’de bozulmadığı gösterilmiştir.

Kreatin kinaz ne işe yarar? 

Eskiden kreatinin fosfokinazı olarak bilinen CK, dönüşebilir fosforilasyon reaksiyonunu katalizleyen önemli bir protein enzimidir.

ADP + kreatin fosfat → ATP + kreatin

CK, M ve/veya B alt birimlerinden oluşan dimerik bir moleküldür. İki protein alt birimi 3 farklı izozime dönüşür: CK-MM, CK-MB ve CK-BB.

CK-MM ve CK-BB, sırasıyla iskelet kasında ve beyinde bol miktarda bulunur.

CK-MB ağırlıklı olarak miyokardda (kalp kasında CK’nin% 15-30’unu oluşturur) bulunurken, iskelet kasında çok daha küçük bir oran bulunur (iskelet içindeki CK’nin yalnızca% 5-7’sini oluşturur).

CK, iç mitokondriyal zar ve sitoplazmada bulunurken, hücre zarı bozulması ve ölüm yoluyla kan içine salınabilir.

CK-MB hassas ve miyokard hasarına özgüdür. CK-MB akut miyokard hasarının başlamasından 4-6 saat sonra yükselmeye başlar ve 36-48 saat sonra başlangıç ​​seviyesine döner.  Bununla birlikte, iskelet kasında küçük bir B-altbirimi yüzdesi bulunabilir. Böylece, kas parçalanması hem toplam CK hem de CK-MB seviyesini artırabilir.

Bununla birlikte, travma hastalarında akut miyokard enfarktüsü için azalmış duyarlılık ve kronik iskelet kası anormallikleri olan hastalarda özgüllüğü azalttığı bulunmuştur. Bu nedenle, bu hastalarda troponin ölçümü önerilmektedir.

Troponin testi nedir? Ne amaçla yapılır?

CK neden yükselir?

CK yüksekliği , ağırlıklı olarak nöromüsküler hastalıkları ve akut miyokard enfarktüsünü teşhis etmek için kullanılır. Nöromüsküler bozukluklar arasında miyopati, kas distrofisi, rabdomiyoliz, uyuşturucu kaynaklı miyopatiler, nöroleptik malign sendrom, malign hipertermi ve felçler bulunur.

CK, nöromüsküler hastalık veya kardiyak hasar olmadan da örneğin yoğun egzersiz sonrası, kas içi enjeksiyon ve böbrek hastalığı gibi durumlarda yükselebilir.

CK-MB’nin ana kaynağı miyokard olduğu için yükselmiş bir CK-MB seviyesi akut miyokard enfarktüsü, miyokardit, kardiyak travma, kalp cerrahisi ve endomiyokardiyal biyopsi gibi miyokard hasarını yansıtır. Bununla birlikte, CK-MB, iskelet kasında CK’nin% 5-7’sini oluşturur. Bu nedenle, iskelet kası hasarı zaman zaman yükselmiş CK-MB düzeylerine neden olabilir, bu da yanlış yorumlamaya neden olabilir.

CK-BB’nin klinik uygulaması halen sınırlıdır. Beyin omurilik sıvısında yükselmiş CK-BB, kardiyak arrest sonrasında hipoksik beyin hasarının göstergesidir. Azalmış CK-BB, Huntington hastalığı, multipl skleroz ve amyotrofik lateral skleroz’da görülebilir.

CK normal değerleri nedir?

CK değeri yetişkin erkeklerde 20-200 IU/ml, kadınlarda 20-180 IU/ml arasındandır.