DOKTORUMNEDİO? SAĞLIK HAKKINDA HERŞEY…
Uyku apnesi, uyku sırasında kişinin solunumunun kesilmesi ile ortaya çıkan ciddi bir uyku bozukluğudur.
Tedavi edilmeyen uyku apnesi olan kişiler uykuları sırasında bazen yüzlerce kez nefes almayı keserler. Bu beynin – ve vücudun geri kalanının – yeterli oksijen alamayacağı anlamına gelir.
İki çeşit uyku apnesi vardır:
1-Obstrüktif (tıkayıcı) uyku apnesi : Uyku apnesinin daha yaygın olan türüdür. Boğazın arkasındaki yumuşak dokunun uyku sırasında çökmesi ile hava yolu tıkanıklığı oluşur.
2-Santral uyku apnesi: Obstrüktif uyku apnesinin aksine solunum yolları bloke edilmemesine karşın solunum kontrol merkezindeki değişkenlik nedeniyle kaslara nefes alması için sinyal gitmemesi ile oluşur.
Uyku apnesi açısından kimler risk altındadır?
Uyku apnesi her yaştaki insanı hatta çocukları etkileyebilir. Uyku apnesi için risk faktörleri şunlardır:
–Erkek olmak
-Şişman olmak
-40 yaşın üstünde olmak
-Bademciklerin büyük olması, büyük bir dil veya küçük bir çene kemiğine sahip olmak
-Ailede uyku apnesi öyküsü olan bireyin olması
-Gastroözofageal reflü, septum deviasyonu (burun kemik eğriliği) alerji veya sinüs problemlerine bağlı burun tıkanıklığı olması
Uyku apnesinin belirtileri nelerdir?
-Boğaz ağrısı veya kuru bir boğaz ile uyanmak
-Yüksek sesle horlama
-Bazen boğulma veya nefes nefese bir his ile uyanmak
-Gün boyu uyku hali ve enerji eksikliği
-Araç sürüş sırasında uyku hali- Yapılan araştırmalarda uyku apnesi olan kişilerin trafik kazası yapma oranının 2-7 kat arttığı gösterilmiştir. Uyku apneli kişilerin dikkat kaybının 50 promil alkol verilen kişilerle aynı olduğu saptanmıştır.
-Sabah baş ağrısı
-Huzursuz uyku
-Unutkanlık, ruhsal değişimler ve cinsel ilişkiye karşı olan ilginin azalması
-Tekrarlayan uyanma ya da uykusuzluk
Uyku apnesi tanısı nasıl konur?
Uyku apnesi belirtileriniz varsa doktorunuz polisomnografi olarak adlandırılan bir uyku apnesi testi isteyebilir. Bu bir uyku bozukluğu merkezinde veya hatta evde yapılabilir. Polisomnografi veya uyku testi uyurken belirli fiziksel aktiviteleri elektronik olarak ileten ve kaydeden çok bileşenli bir testtir. Kayıtlar, uyku apnesi veya başka bir tür uyku bozukluğuna sahip olup olmadığınızı belirlemek için nitelikli bir uyku uzmanı tarafından analiz edilir.
Uyku apnesi tanısında kullanılan diğer testler nelerdir?
-Beyin dalgası aktivitesini ölçmek ve kaydetmek için EEG (elektroensefalografi)
–Yüz mimikleri, diş gıcırdatma ve bacak hareketleri gibi kas aktivitelerini kaydetmek ve REM evresi uykusunun varlığını belirlemek için EMG (elektromyogram)
–Göz hareketlerini kaydetmek için EOG (elektrookülografi)
–Kalp hızı ve ritmini kaydetmek için EKG (elektrokardiyogram)
-Ağız ve burun ile hava akım kaydı
Uyku apnesinde tedavi yöntemleri nelerdir?
Uyku apnesi tedavi yöntemleri kilo verme, uyku pozisyonunun değiştirilmesi, sürekli pozitif hava basıncı (CPAP) tedavisi ve ameliyata kadar değişik tedavi yöntemlerden oluşur.
Uyku apnesi olan hastalara kilo vermesi, alkol ve uyku ilaçlarından uzak durması, daha rahat nefes aldıkları uyku pozisyonlarını tercih etmeleri, sırt üstü uyumamaları ve sigarayı bırakmaları önerilir.
CPAP (continous positive air pressure) tedavisi:
CPAP tedavisi uyku sırasında buruna ve/veya ağıza bir maske takılarak yapılan bir tedavidir. Maske burun içine sürekli bir hava akışı gönderen bir makineye bağlanır. Bu hava akışı solunumun düzenli olması için solunum yollarını açık tutmaya yardımcı olur. CPAP, uyku apnesi için en yaygın tedavi yöntemidir.
Uyku apnesinde kullanılan cerrahi tedavi yöntemleri nelerdir?
Burun septumunuzda eğrilik, bademciklerinizde büyüme, boğazınızın çok dar olmasına neden olan küçük bir alt çeneniz varsa uyku apnesini düzeltmek için cerrahi tedavi gerekebilir.
Uyku apnesi için en sık uygulanan ameliyat türleri şunlardır:
Burun cerrahisi: Deviye septum gibi burun sorunlarının giderilmesi
Uvulopalatofaringoplasti (UPPP): Boğaz ve damağın arka tarafındaki yumuşak dokuyu kaldırarak boğaz ve ağızda hava yolunun genişliğini arttıran bir prosedürdür.
Mandibular maksiller ilerleme cerrahisi: Bazı yüz problemlerini düzeltme ameliyatı ve uyku apnesine neden 0lan boğazdaki engelleri kaldırmaya yönelik cerrahi tedavi yöntemidir.
