CMV ENFEKSİYONU NEDİR?

Cytomegalovirus (sitomegalovirüs-CMV) neredeyse herkese bulaşabilen yaygın bir virüstür. Virüs bulaştıktan sonra vücudumuzda ömür boyu kalır.  

Çoğu kişi CMV ile enfekte olduğunun farkında değildir çünkü sağlıklı insanlarda nadiren sorun oluşturur. Ancak eğer hamileyseniz veya zayıflamış bir bağışıklık sisteminiz varsa CMV tehlikeli olabilir. Hamilelik sırasında aktif bir CMV enfeksiyonu geliştiren bir kadın virüsü bebeğine geçirebilir ve bebekte belli belirti ve semptomlar (konjenital CMV) görülebilir. Bağışıklık yetmezliği olan insanlar için, özellikle organ transplantasyonu yapılanlarda CMV enfeksiyonu ölümcül olabilir.

CMV nasıl bulaşır?

CMV enfekte kişilerin kan, tükrük, idrar, sperm ve anne sütü gibi vücut sıvıları ile ve organ transplantasyonu ile kişiden kişiye bulaşır.

CMV belirtileri nelerdir?

CMV ile enfekte olmuş sağlıklı kişilerde çoğunlukla herhangi bir belirti görülmez.

 CMV belirtileri açısından daha fazla risk altında bulunanlar şunlardır:

♦ Doğmadan önce CMV ile enfekte olan yenidoğanlar (konjenital CMV)

♦Doğum sırasında veya kısa süre sonra enfekte olan bebekler (perinatal CMV). Bu grup anne sütüyle bulaşan bebekleri içerir.

♦Özellikle organ nakli veya HIV enfeksiyonu nedeniyle zayıflamış bağışıklık sistemine sahip kişiler

Konjenital CMV:

Konjenital CMV’li bebeklerin çoğu doğumda sağlıklı gözükmektedir. Doğumda sağlıklı görünen CMV’li bebeklerde bazen aylar bazen de yıllar sonra belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Bu geç ortaya çıkan bulgulardan en yaygın olanı işitme kaybı ve gelişimsel gecikmedir , bazı bebeklerde de görme problemleri geliştirebilir.

Konjenital CMV’li bebekler aşağıdakileri içeren önemli belirti ve bulgulara sahip olma eğilimindedir:

•Erken doğum

•Düşük doğum ağırlığı

•Sarı cilt ve gözler (sarılık)

•Büyümüş ve işlevini kaybetmiş karaciğer

•Mor cilt lekeleri veya döküntü 

•Aşırı küçük baş (mikroensefali)

•Büyümüş dalak

•Pnömoni

•Nöbetler

Bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde CMV enfeksiyon belirtileri nelerdir?

Bağışıklık sistemini zayıflamış kişilerde göz, akciğerler, karaciğer, yemek borusu, mide, bağırsaklar  ve beyni etkileyen daha ciddi bulgular ve belirtiler ortaya çıkabilir.

Sağlıklı kişilerde görülen CMV enfeksiyon belirtileri nelerdir? 

Sağlıklı kişilerde CMV enfeksiyonu belirtileri olarak yorgunluk, ateş, boğaz ağrısı, kas ağrıları gibi belirtiler görülebilir.

CMV tanısı nasıl konur?

Kan , diğer vücut sıvıları ve doku numunelerinin laboratuvar testleri ile çalışılması sonucu CMV tanısı konabilir.

CMV laboratuvar testleri nelerdir?

CMV antikorlarını (CMV IgM ve IgG antikorları) tespit eden serolojik testler enzim bağlantılı immunosorbent assay (ELISA) yöntemi ile  CMV’ye karşı antikorları ölçen için en yaygın serolojik testtir.

CMV IgG:

CMV IgG pozitifliği; bir kişinin hayatı boyunca bir süre CMV ile enfekte olduğunu gösterir ancak  bu kişinin ne zaman enfekte olduğunu göstermez. Bu kişiler CMV’yi duyarlı kişilere kan ve doku ürünleri yoluyla geçirebilirler.

Negatif CMV IgG sonuçlarına sahip kişilerin CMV’ye daha önceden maruz kalmadıkları veya CMV ile enfeksiyon geçirmedikleri varsayılır ve bu nedenle birincil enfeksiyona karşı duyarlı oldukları düşünülür.

CMV Ig M:

Negatif CMV IgM sonuçları, hastanın yeni bir enfeksiyon geçirmediğini gösterir. Bununla birlikte, negatif bir sonuç primer CMV enfeksiyonunu ekarte ettirmez.

Pozitif CMV IgM sonuçları, yeni bir enfeksiyonu (primer, reaktivasyon veya enfeksiyon) gösterir fakat CMV Ig M pozitifliği primer CMV enfeksiyonunu teşhis etmek için tek başına kullanılamaz; çünkü IgM, ikincil CMV enfeksiyonu sırasında mevcut olabilir; bu, geçmişte edinilmiş olan latent CMV’nin yeniden uyarılması veya farklı bir suşla yeniden enfekte edilmesi anlamına gelir.

Düşük IgG avidite sonuçlarıyla kombinasyon halinde IgM pozitif sonuçlar birincil enfeksiyon için güvenilir kanıt olarak kabul edilir.

IgG Avidite testi;  enfeksiyonun zamanlamasıyla ilgili yararlı bilgiler sağlayabilir. Birincil CMV enfeksiyonundan sonra üretilen IgG antikorları düşük aviditeye (düşük bağlanma gücü) sahiptir. Enfeksiyonu takiben iki ile dört ay sonra, IgG antikorları yüksek aviditeye  (yüksek bağlanma gücü) sahiptir. Bu nedenle, avidite tahlilleri, yüksek aviditeye (geçmiş enfeksiyon) karşı düşük avidiviteyi (yeni enfeksiyonu belirtir) değerlendirmek için kullanılabilir. Bununla birlikte, avidite testlerinin dikkatli yorumlanması gerekmektedir.

CMV nasıl tedavi edilir?

Sağlıklı bireylerde genellikle tedavi gerekli değildir. CMV mononükleoz gelişen sağlıklı erişkinler genellikle ilaç almadan iyileşirler. Ancak, yenidoğanlar ve  bağışıklık sistemi zayıf olanlarda CMV enfeksiyonu bulgu ve belirtileri gösterdiklerinde tedaviye ihtiyaç duyarlar. Tedavi türü belirtilerin şiddetine bağlıdır. En yaygın tedavi antiviral ilaçlardır. Virüs çoğalmasını yavaşlatabilir ancak ortadan kaldıramazlar. Araştırmacılar CMV’yi tedavi etmek ve önlemek için yeni ilaçlar ve aşılar üzerinde çalışmaktadırlar. 

CMV’ye karşı kullanılan antiviral ilaçlar şunlardır:

Gansiklovir (Sitoven); CMV enfeksiyonunun tedavisi için onaylanan ilk antiviral ilaçtır. İntravenöz olarak verilen gansiklovir, CMV enfeksiyonunun tedavisinde tercih edilen bir ilaçtır. Yan etkiler ateş, kızarıklık, diyare, anemi ve düşük beyaz küre ve trombosit sayılarını içerir.

Valganciclovir (Valcyte);  vücutta gansiklovire aktive olan ve CMV enfeksiyonunu önlemek için yaygın olarak kullanılan (profilaksi) oral bir ilaçtır. Seçilmiş hastalarda CMV enfeksiyonunun tedavisinde kullanılır ve hafif vakalarda intravenöz gansiklovir kadar etkilidir.

Foscarnet (Foscavir); gansiklovirden farklı bir mekanizma ile CMV’ye karşı aktiftir ve gansiklovire dirençli enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılır. Gansiklovir tedavisine tolerans göstermeyen hastalar için ikinci basamak tedavidir. Foskarnet böbrekler için toksiktir ve mineral ve elektrolit dengesizliği nedeniyle nöbetlere neden olabilir.

Cidofovir (Vistide); gansiklovir ve foskarnet tedavisinde başarısız olan hastalar için alternatif bir terapidir. Böbrek toksisitesi nedeniyle kullanımı sınırlıdır. Genellikle insan immün yetmezlik virüsünün (HIV) neden olduğu edinilmiş bağışıklık yetersizliği sendromlu (AIDS) hastalarında ve gözün CMV enfeksiyonu (retinitis) tedavisinde kullanılır.