HIV TESTLERİ KİMLERE YAPILIR?

Human İmmünodeficiency virus (HIV), AIDS (acquired immune disease syndrome/kazanılmış bağışıklık sendromu) etkeni olan bir virüstür.

HIV’ın 2 türü vardır:  HIV tip 1 (HIV-1) ve HIV tip 2 (HIV-2)

HIV-1 tüm dünyada salgın yapan ve AIDS’ten sorumlu olan tiptir. HIV-2 daha sınırlı olarak Afrika’da görülür.

Dünya Sağlık Örgütünün 2012 yılı verilerine göre dünyada 35 milyon kişi HIV/AIDS ile birlikte yaşamaktadır. Dünyada ilk kez 1981 yılında San Francisco’da tanımlanan HIV, ülkemizde 1985 yılında görülmüştür. 2013 yılı verilerine göre ülkemizdeki HIV/AIDS vaka sayısı 6800’dür.

HIV genetik olarak değişkenlik gösterir, bu HIV enfeksiyonu tanı ve izlenmesinde kullanılan testlerin geliştirilmesinde önemlidir.

HIV enfeksiyonu belirtileri nelerdir?

HIV enfeksiyonu belirtileri 3 döneme ayrılır:

1-Akut dönem:

Virüs ile bulaştan 3-6 hafta sonra gelişen 7-14 gün sürebilen enfekte kişilerde ateş, döküntü, lenf bezlerinde şişlik, kilo kaybı, gece terlemeleri ve yorgunluk görülebilen bir dönemdir. Bu dönemdeki belirtiler çok tipik olmadığından kolayca atlanabilir. Bu dönemin önemi kişinin HIV ile enfekte olduğunu bilmeden bulaştırıcı olmasıdır.

2-Latent asemptomatik dönem:

Bu dönem ortalama 10 yıllık sessiz dönemdir ve virüs çoğalmaya devam eder. Bu dönemin uzunluğu kişinin bağışıklık sisteminin verdiği yanıta bağlı olarak değişir.

3-AIDS’e ilerleme dönemi:

Bağışıklık sisteminin harap olduğu dönemdir. Fırsatçı enfeksiyonlar ve tümörlerle karakterize olan AIDS tablosu gelişir.

Erken tanı ve etkin tedavi AIDS gelişmesinin önlenmesinde etkilidir.  Erken tanı ile virüsün bulaşması engellenebilmekte ve ölüm oranı azalmaktadır.

HIV testleri kimlere yapılmalıdır?

Dünya Sağlık Örgütü HIV enfeksiyonu belirtilerine benzer belirtilerle başvuran hastalara, HIV enfeksiyonunun yüksek oranda görüldüğü bölgelerdeki herkese, daha düşük oranda görülen yerlerde başvuran tüberküloz ve cinsel yolla bulaşan hastalık açısından risk taşıyan kişilere HIV testinin yapılmasını önermektedir.

Bunun dışında;

-Damar içi uyuşturucu kullananlar, özellikle aynı enjektörü kullananlara

-Erkekler arası korunmasız cinsel ilişkide bulunanlara

-HIV pozitif kişilerle partner olanlara

-Gebelere

-HIV enfeksiyonun yüksek oranda görüldüğü yerlerde yaşayanlara ve yüksek oranda görüldüğü yerlere yolculuk yapanlara

-Cinsel saldırıya maruz kalanlara HIV testinin yapılması önerilmektedir.

Bununla birlikte gönüllülük esasına dayalı olarak evlilik öncesi ve kişinin kendi isteğine bağlı olarak HIV testleri yapılır.

HIV tanısında kullanılan testler nelerdir?

HIV ile enfekte kişilere yapılacak testler 2 ana başlık altında toplanabilir.

1-Serolojik testler : HIV’a karşı oluşan antikorları  ve HIV  antijenini saptayan testlerdir.

2-Moleküler  testler: HIV’ın nükleik asidini saptayan testlerdir.

Antikor taranması 1983 yılından beri Elisa yöntemi ile yapılmaktadır. Duyarlılık ve özgüllükleri oldukça yüksek testlerdir. Günümüzde HIV-1 ve HIV-2 antikorlarını p24 antijeni ile birlikte saptayan dördüncü jenerasyon kitlerin kullanılması önerilmektedir.

HIV antikoru pozitif olarak saptanan hastalara doğrulama amacı ile Western Blot veya Line immünassay adı verilen testler uygulanır.

Doğrulama testleri negatif ya da şüpheli çıkan hastalara moleküler test olarak HIV RNA testi yapılır.