BÖBREKLER NASIL ÇALIŞIR?

 

Böbreklerimiz fasulyeye benzer yapıda, yumruk büyüklüğünde karın boşluğunun arka kısmında bulunan organlarımızdır. Böbrekler ağırlık olarak küçük organlar olmasına rağmen kalbin pompaladığı kanın yaklaşık %20’si böbreklere girer.

 

 

 

Büyük miktarda kan girişi ile birlikte böbrekler şu görevlerden sorumlu olurlar:

1-Kanın yapısını düzenlerler. Çeşitli iyonların konsantrasyonlarını ve diğer önemli maddelerini ve vücudumuzdaki su hacmini sabit tutarlar.

2-Kan basıncını sabit tutarlar.

2-Vücudumuzdan üre, amonyak, ilaç, zehirli madde gibi atıkları dışarı atarlar.

3-Kanın asit / baz konsantrasyonunu sabit tutarlar.

4-Kırmızı kan hücrelerinin oluşumunu hızlandırırlar.

5- Vücudumuzun kalsiyum seviyesini korurlar.

Böbreklerimiz nasıl çalışır?

 

 

 

 

 

 

 

 

Böbrekler böbrek arterinden kan alır, işlemden geçirir ve işlenmiş kanı renal ven yoluyla vücuda geri gönderir. İdrardaki atıkları ve diğer istenmeyen maddeleri çıkarır. İdrar böbreklerden üreterler vasıtasıyla mesaneye akar. Mesanede idrar vücuttan idrar yolu ile atılana kadar saklanır.

Her böbrekte nefron adı verilen ve sayıları milyonları bulan yapılar mevcuttur. Nefron böbreklerin temel birimidir. 

Nefronun yapısı:

 

 

 

 

 

 

 

 

Nefronun her bir bölümünde farklı özelliklere sahip farklı hücreler bulunur . Bu böbreklerin kanın yapısını nasıl düzenlediğini anlamada önemlidir. Nefronun diğer organlara kıyasla benzersiz bir kan kaynağı vardır.

•Afferent arteriol – böbrek arterini glomerüler kılcal damarlarla birleştirir.

•Glomerüler kılcal damarlar – Bowman kapsülü içerisinde bulunan sarmal kılcal damarlardır.

•Efferent arteriol – glomerüler kılcal damarları peritubüler kılcal damarlarla birleştirir,

•Peritubüler kılcal damarlar – glomerüler kılcal damarlardan sonra  proksimal tüpü, Henle halkası ve distal tübülü  çevreleyen kılcal damarlardır.

•İnterlobüler damarlar – peritubüler kılcal damarları böbrek damarına boşaltır.

Böbrek, iki damar yatağının arterlerin venlerle birleştirdiği vücudun tek organıdır. Bu düzenleme, sistemik kan basıncındaki dalgalanmalara rağmen nefron boyunca ve etrafında sabit bir kan akışını sağlamak için önemlidir.

Böbrekler üç ana süreçle kan kompozisyonunu düzenler:

1-Filtrasyon: 

Nefronda kanın yaklaşık %20’si glomerüler kılcal damarların duvarları ve Bowman kapsülü yoluyla filtrelenir. Süzüntü, su, iyonlar (sodyum, potasyum, klorür), glikoz ve küçük proteinlerden oluşur.  Filtrasyon hızı yaklaşık 125 ml/dakika veya günde 180 litre’dir.  Vücudumuzda 7 ile 8 litre kan bulunduğu düşünüldüğünde  tüm kan hacminin her gün yaklaşık 20 ile 25 kez filtrelendiğini gösterir.

2-Yeniden emilim:

Nefronun lümeni içine girdikten sonra iyonlar, glikoz ve amino asitler gibi küçük moleküller süzüntüden tekrar emilirler. Taşıyıcılar(transporter) adı verilen özel proteinler  nefron hücrelerinin zarlarında bulunur. Bu taşıyıcılar küçük molekülleri süzüntünün içinden kaparlar. Taşıyıcılar nefronun farklı bölgelerinde yoğunlaşırlar. Örneğin, sodyum taşıyıcılarının çoğu proksimal tüp içerisinde bulunur.  Bazı taşıyıcılar genellikle adenosin trifosfat formunda (aktif transport) enerji gerektirirken, bazıları pasif transport yaparak enerjiye gereksinim duymazlar.

3-Salgılama:

Bazı maddeler nefronlar tarafından plazmadan lümene salgılanır. Bu tür maddelere örnek olarak amonyak (NH3) verilebilir. Yeniden emilimde olduğu gibi, hücreler üzerinde bu spesifik maddeleri lümene taşıyabilen taşıyıcılar vardır.:

Böbreklerin nasıl çalıştığını aşağıdaki videoda izleyebilirsiniz: