DOKTORUMNEDİO? SAĞLIK HAKKINDA HERŞEY…
Leptin gıda alımı ve kilo vermeyi etkileyen vücudumuzda üretilen bir peptid hormondur.
Hormonlar, vücudun bir bölümünde bir hücre veya bez tarafından salınan, vücudun başka bir bölümündeki hücreleri, dokuları veya organları etkileyen biyokimyasal maddelerdir. Hormonlar çok az miktarda üretilirler ancak vücutta çok etkili işlevleri mevcuttur.
Hormonlar üç tiptir:
1- Endokrin hormonlar: Kan dolaşımına doğrudan salınan hormonlar
2-Ekzokrin hormonları: Bir kanal içine salınan ve oradan kan akımına karışan hormonlar
3-Parakrin hormonlar: Hücre dışına salınmayan ama doğrudan bir hücreden diğerine difüze olan hormonlar
Leptin ise önemli bir endokrin hormondur. Leptin hormonunun etkileri 1950’li yıllarda obez farelerde gözlendi. Leptinin etkileri farelerde gözlendiği zamandan beri, vücuttaki obezite ile leptin seviyeleri arasında doğrudan bir bağ olduğu gösterildi.
Leptinin fonksiyonları nedir?
Leptin öncelikle iştahı inhibe eder. Leptin, beyinde hipotalamustaki leptin reseptörlerine bağlanarak etkili olur. Leptinin başlıca fonksiyonları:
•Nöropeptid Y (beslenmeyi uyaran bir polipeptid) üzerinde inhibitör / antagonist (baskılayıcı) etki gösterir.
•Anandamid (başka bir besleyici uyaran) üzerinde inhibe edici / antagonist etki
•α-MSH (melanosit uyarıcı hormon) sentezini uyarır. α-MSH iştah kesici olarak işlev görür.
Normal leptin düzeyleri nedir?
Erkekler için: 1-5 ng / dl
Kadınlar için: 7-13 ng / dl
Sağlıklı erkekler ve kadınlar için normal leptin düzeyleri, erkeklerin ve kadınların vücutta farklı miktarda yağ dokusuna sahip olmalarından dolayı farklıdır. Beyaz yağ dokusu, sağlıklı bir erkekte vücut ağırlığının yaklaşık % 20’sine, sağlıklı bir kadında ise vücut ağırlığının % 25’ine katkıda bulunur. Böylece adipositlerin (yağ hücreleri) sayısı ve sonuçta leptin seviyeleri erkeklerde ve kadınlarda farklıdır.
Leptin, vücudumuzdaki yağ dokusunun seviyesinden doğrudan etkilenen bir yağdan türetilmiş bir hormondur.
Peki leptin düzeyleri ve kilo kaybı arasındaki ilişki nasıl çalışır?
Leptin düzeyleri ve iştah arasındaki ilişki:
Leptin, beyaz yağ hücreleri tarafından üretilir. Lipidlerin oksidasyonu vücutta kullanılabilir enerjiyi serbest bırakır. Eğer vücut çok fazla yağ dokusu içeriyorsa bir miktar leptin üretilir ve leptin beynin beslenme uyarısını inhibe ederek etki eder. Böylece daha az aç hissederiz. Öte yandan uzun süre aç kalma veya çok düşük kalorili bir diyetin ardından vücutta yağ tükenebilir. Bu nedenle adipoz doku küçülür, leptin seviyeleri düşer, besleyici uyarıcılar (daha önce leptin tarafından inhibe edilmiş olan) harekete geçer ve biz acıkırız.
Leptin düzeyleri ve obezite arasındaki ilişki:
Normal insanlarda yüksek yağ rezervi varlığında leptin aşırı beslenmeyi önler ve bu leptinin normal insanlarda kilo almayı nasıl engellediğini açıklar. Bununla birlikte obez insanlarda yüksek düzeyde dolaşımda leptin gözlemlenir. Buna rağmen bu insanların yemek istekleri devam eder. Obez insanlar aslında leptin seviyelerine dirençlidir. Leptin direnci ve onu etkileyen faktörler gelişmiş ülkelerde büyük bir sağlık sorunu olan obezite salgınına bir cevap bulmak için umutla üzerinde bir çok araştırma yapılan bir alandır.
Leptin düzeyleri ve gıdalar arasındaki ilişki:
İnsan diyetindeki bazı gıda ürünlerinin vücuttaki leptin seviyeleri üzerinde derin etkilere sahip olduğu gösterilmiştir. Bunlar leptin gıdalar olarak da bilinirler. Leptin direnciyle yakından ilişkili böyle bir besin maddesi fruktozdur. Fruktoz açısından yüksek bir diyet sonrası sıçanlarda leptin direnci oluştuğu gösterilmiştir. Bu nedenle şeker ve diğer şekerli gıda ürünlerinin leptin direncine yol açabileceği öne sürülmüştür.
Sonuç olarak; leptin hormonu besin alımıyla, enerji kaynağıyla ve kilo kaybıyla çok yakın bir ilişkiye sahiptir. Bununla birlikte kilo kaybını etkileyen tek faktör de değildir. Şüphesiz vücuttaki leptin seviyeleri vücut ağırlığını etkiler. Bununla birlikte daha belirgin bir etki yediğimiz yiyecek çeşitleri ve yaşam tarzımız tarafından tetiklenir. Sağlıklı ve sürekli kilo vermenin anahtarı, dengeli bir diyet ve düzenli olarak yapılan egzersizdir.
Kaynak: http://www.buzzle.com/articles/leptin-levels-and-weight-loss.html
