DOKTORUMNEDİO? SAĞLIK HAKKINDA HERŞEY…
Manuka balı Yeni Zelanda arılarının yerli manuka çalılarında ürettiği dünyadaki en benzersiz ve faydalı bal türüdür.
Bal antik çağlardan beri çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmış ve 19. yüzyıl sonuna kadar araştırmacılar balın doğal antibakteriyel özelliklere sahip olduğunu keşfetmişlerdir. Ancak sanayileşme ile birlikte ballar artık eskisi gibi değil ve birbirinden çok farklı. Günümüzde ise süpermarketlerde satılan ürünlerin çoğu yüksek fruktozlu mısır şurubundan çok farklı değildir.
Manuka balını farklı kılan nedir?
Genel anlamda tipik ham filtrelenmemiş bal amino asitler, B vitaminleri (B6, tiamin, niasin, riboflavin, pantotenik asit), kalsiyum, bakır, demir, magnezyum, manganez, fosfor, potasyum, sodyum, çinko açısından zengin bir kaynaktır. Manuka balının besin içeriği normal çiçek ballarından 4 kat daha fazladır.
Manuka balında bulunan antibakteriyel bileşen metilglioksaldir (MGO-Methylglyoxal) . MGO çoğu bal türünde genellikle sadece küçük miktarlarda bulunan bir bileşiktir.
MGO konsantrasyonu ne kadar yüksek olursa antibiyotik etkisi de o kadar güçlü olur. Ancak, manuka balında tıbbi etkisini arttıran diğer bileşikler de mevcuttur.
Bal üreticileri, manuka balının potansiyelini derecelendirmek için bir ölçek geliştirdiler. Derecelendirmeye Benzersiz Manuka Faktörü anlamına gelen UMF(unique manuca factor) adı verilir.
Manuka balı olarak etiketlenmiş balların hepsi önemli düzeyde antibakteriyel faktör içermez. Tedavi edilecek kadar güçlü olduğu düşünülen manuka balı minimum 10 UMF derecesine sahip olması gerekir. Bu seviyedeki veya üzerinde bal olan “UMF Manuka Honey” veya “Aktif Manuka Honey” olarak pazarlanmaktadır.
Manuka balının başlıca faydaları nelerdir?
1-Antibakteriyel etkisi:
MRSA bakterisinin neden olduğu yara enfeksiyonlarında Manuka balının MRSA bakterilerinin en güçlü genlerine karşı etkili olduğu gösterilmiştir. Bazı bilim insanları enfeksiyonlarda düzenli topikal kullanımın MRSA’yı doğal olarak yaralardan uzak tutabileceğini ileri sürmüşlerdir.
Kaynak: In-vitro susceptibility of methicillin-resistant Stayphylococcus aureus to honey. Complement Ther Clin Pract. 2017 May;27:57-60
2-Reflü tedavisi:
Manuka balı reflüyü azaltmada ve sindirim sistemini dengelemede oldukça yararlıdır.
3-Atopik dermatit tedavisi:
Daha fazla kontrollü klinik çalışmalara ihtiyaç olsa da manuka balının farklı mekanizmalar yoluyla hem klinik hem de hücresel çalışmalara dayalı atopik dermatit lezyonlarının tedavisinde potansiyel olarak etkili olduğu gösterilmiştir.
Kaynak: Honey is potentially effective in the treatment of atopic dermatitis: Clinical and mechanistic studies. Immun Inflamm Dis. 2017 Jun;5(2):190-199
4-Yanık, yara ve ülser tedavisi:
Manuka bal kullanımı yara iyileşmesine, yanık hastalarında ağrının hafiflemesine ve bu hastalarda inflamatuar yanıtın azalmasına neden olduğu gösterilmiştir. Zengin anti-oksidan, anti-bakteriyel ve anti-inflamatuar özellikleri olan Manuka balının yara ve ülserlerde enfeksiyonu önlediği gösterilmiştir. Ayrıca hızlı iyileşmeyi teşvik etmek için bir yara örtüsü olarak oldukça etkili bir şekilde kullanılmıştır.
Kaynaklar:
1-Evidence for Clinical Use of Honey in Wound Healing as an Anti-bacterial, Anti-inflammatory Anti-oxidant and Anti-viral Agent: A Review. Jundishapur J Nat Pharm Prod. 2013 Aug; 8(3): 100–104.
2-Manuka honey vs. hydrogel–a prospective, open label, multicentre, randomised controlled trial to compare desloughing efficacy and healing outcomes in venous ulcers. J Clin Nurs. 2009 Feb;18(3):466-74.
5-Gingivit tedavisi:
Manuka balının diş eti iltihabı ve periodontal hastalığın tedavisinde yardımcı olduğuna dair çalışmalar yapılmıştır. Manuka balı plak oluşumunda % 35’lik bir düşüşe neden olmakla birlikte diş eti iltihabından rahatsızlık duyan kişilerin kanama alanlarında % 35’lik bir azalmaya neden olmuştur.
Kaynak: The effects of manuka honey on plaque and gingivitis: a pilot study. J Int Acad Periodontol. 2004 Apr;6(2):63-7.
6-Alerji ve sinüzit tedavisi:
Manuka balını düzenli olarak kullanmak mevsimsel alerjinin semptomlarının azalmasında yardımcı olabilir ve ilaç ihtiyacını azaltabilir.
Kaynak: Birch pollen honey for birch pollen allergy–a randomized controlled pilot study. Int Arch Allergy Immunol.2011;155(2):160-6.
7-Boğaz ağrısına faydası:
Manuka balı Streptokok bakterilerinin neden olduğu boğaz ağrısını bakterilerin büyümesini durdurarak azalttığı gösterilmiştir.
Kaynak: Manuka honey inhibits the development of Streptococcus pyogenes biofilms and causes reduced expression of two fibronectin binding proteins. Microbiology (2012), 158, 781–790
8-Düzenli uykuya etkisi:
Manuka balı dinlendirici derin bir uykuya geçmeye yardımcı olur. Uyku esnasında bedensel fonksiyonlar için gerekli olan glikojeni yavaşça salınmasını sağlar. Yatmadan önce süte bal eklenmesi vücudun derin bir uyku için gerekli olan melatonini serbest bırakmasına yardımcı olur.
Manuka balının yan etkileri nelerdir?
♦Özellikle arı alerjisi olan insanlarda alerjik reaksiyon
♦Kan şekeri artış riski
♦Belirli kemoterapi ilaçlarla etkileşim manuka balının olası yan etkileridir.
