CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLARLA İLGİLİ BİLMENİZ GEREKEN HERŞEY

 

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH) cinsel temas sonrası kişiden kişiye bulaşan enfeksiyonlardır. Etkenler bakteri, virüs, parazit ve mantarlar olabilir. 20’den fazla cinsel yolla bulaşan hastalık mevcuttur.

Bunlardan başlıcaları; Gonore, Chlamydia, Herpes, HIV/AIDS, HPV ve sifiliztir.  Bakteri, parazit ve mantarların yol açtığı hastalıklar antibiyotiklerle tedavi edilebilir fakat viral enfeksiyonların tam olarak tedavisi yoktur. Ancak antiviral ilaçlar semptomların ve hastalığın kontrol altına alınmasına yardımcı olurlar.

Prezervatiflerin (kondom) doğru kullanımı, CYBH’lara yakalanma veya yayılma riskini büyük ölçüde azaltır ancak tamamen ortadan kaldırmaz.

Çoğu CYBH hem erkekleri hem de kadınları etkiler ancak çoğu durumda neden oldukları sağlık sorunları kadınlar için daha şiddetli olabilir.

CYBH’ların belirtileri nelerdir?

CYBH’lar çok çeşitli bulgulara sahip olabildiği gibi belirtisiz de olabilir.  Bu nedenle komplikasyonlar ortaya çıkana kadar veya tanı konana kadar fark edilmeyebilirler.  CYBH’lara işaret edebilecek bulgular ve belirtiler arasında şunlar olabilir:

•Cinsel organlarda, ağızda veya rektal bölgede yaralar

•İdrar yaparken ağrı ya da yanma hissi

•Penisten gelen akıntı

•Normal olmayan, kötü kokulu vajinal akıntı

•Anormal vajinal kanama

•Cinsel ilişki sırasında ağrı

•Özellikle kasıkta ama bazen daha yaygın olan büyümüş ağrılı lenf nodlarının varlığı

•Karnın alt kısmında ağrı

•Ateş

•Gövde, el ve ayaklarda döküntü

CYBH için risk faktörleri nelerdir? 

•Korunmasız cinsel ilişkide bulunmak:

Lateks kondomu olmayan enfekte partner ile vajinal veya anal birlikte CYBH’lara yakalanma riskini önemli ölçüde artırır.  Ağız yoluyla cinsel ilişki daha az riskli olabilir ancak enfeksiyonların yine de bulaşma riski mevcuttur.

•Birden fazla cinsel partnerin olması:

Cinsel ilişki kurulan kişi sayısı arttıkça CYBH riski de artar.

•Daha önce CYBH geçirilmiş olması:

Daha önce geçirilmiş CYBH hikayesi olması başka bir CYBH’na yakalanmasını kolaylaştırır.

•Alkol veya uyuşturucu kullanma:

Madde bağımlılığı kişilerin karar verme yetisini bozabilir ve riskli davranışlarda bulunmasına neden olabilir.

•Genç olmak:

CYBH’ların yarısı 15-24 yaş arasındaki insanlarda görülür.

Erektil disfonksiyon tedavisinde kullanılan ilaç reçetesi isteyen erkekler:

Doktorlarından sildenafil (Viagra), tadalafil (Cialis) ve vardenafil (Levitra) gibi belirli ilaçların reçetelerini isteyen erkekler daha yüksek CYBH oranlarına sahiptir.

Erektil disfonksiyonun 10 nedeni

Sık görülen CYBH’lar hangileridir?

•Gonore:

Bel soğukluğu nedir?

•Klamidya:

Klamidya(Chlamydia) nedir? 

•Genital herpes:

HSV’un (Herpes Simplex Virus) neden olduğu genital bölgelerde uçuklarla karakterize bir hastalıktır. Beraberinde kızarıklık, kaşıntı ve ağrı görülür. Virüs sinirlere yerleştikten sonra zaman zaman tekrar aktive olarak ortaya çıkan kronik bir enfeksiyondur.

•Trichomoniazis:

Trichomonas vaginalis isimli parazitin neden olduğu bir CYBH’tır. Çoğu zaman her hangi bir belirti vermez ve tesadüfen saptanır. En sık belirtisi kadınlarda sarı, yeşilimsi, kötü kokulu vajinal akıntıdır. Tedavide antibiyotikler kullanılır.

•AIDS:

AIDS(HIV) nedir?

•Sifiliz:

Sifiliz(Frengi) nedir?

•Hepatit:

Hepatit C virüsü nasıl bulaşır?

•HPV(Human Papilloma Virus):

HPV nedir?

CYBH’ların komplikasyonları nelerdir?

CYBH’ların erken dönemlerinde  çoğu zaman her hangi bir belirti olmayabilir, bu yüzden komplikasyonları önlemek için erken tanı önemlidir. CYBH’ların komplikasyonları şunlar olabilir:

•Pelvik ağrı

• Gebelik komplikasyonları

•Göz iltihabı

•Artrit

•Pelvik inflamatuar hastalık

•İnfertilite

•Kalp hastalığı

•Bazı kanserler, örneğin HPV’ye bağlı servikal ve rektal kanserler

CYBH tanısı nasıl konur? Hangi testler yapılır?

Kişinin şüpheli cinsel ilişkisinin olması ve diğer bulgu ve belirtiler bir CYBH’ı akla getiriyorsa laboratuvar testleri ile tanı konabilir.

Kan testleri: Kan testleri, HIV veya frenginin ilerleyen safhalarının teşhisini doğrulayabilir.

İdrar örnekleri: Bazı CYBH’lar idrar örneği ile doğrulanabilir.

Akıntı örnekleri: Kişide aktif genital yaralar varsa veya genital akıntı mevcutsa enfeksiyon tipini teşhis etmek için  yapılan mikroskobi ve kültür işlemleri ile tanı konabilir. 

CYBH tedavisi nasıl yapılır?

Bakterilerin sebep olduğu CYBH’ların tedavisi genellikle daha kolaydır. Viral enfeksiyonlar tedavi edilebilir ancak her zaman iyileştirilemez.

Antibiyotik tedavisi: 

Genellikle verilen antibiyotikler gonore, frengi, klamidya ve trikomoniaz dahil birçok cinsel yolla bulaşan bakteri ve paraziter enfeksiyonları tedavi edebilir. Tipik olarak gonore ve klamidya için aynı anda tedavi verilir çünkü bu iki enfeksiyon sıklıkla birlikte görülür.

Tedavi süresince veya var olan yaralar iyileşene kadar cinsel ilişkiden uzak kalınması gereklidir.

Antiviral tedavi:

Herpes enfeksiyonlarında antiviral tedavi ile enfeksiyon riski azaltılabilir fakat yine de hastalığın bulaşma riski mevcuttur. HIV tedavisinde antiviral ilaçlar ile hastalıktan uzun yıllar boyunca korunabilinir.  Tedaviye ne kadar erken başlanırsa o kadar etkili olur.

Eşlerin de tedavi edilmesi gereken CYBH’lar hangileridir?

Eş tedavinin yapılması gereken CYBH’lar şunlardır:

Trichomonas, gonore, sifiliz, herpes enfeksiyonlarında kişinin partnerinin de tedavi edilmesi gerekmektedir.