DOKTORUMNEDİO? SAĞLIK HAKKINDA HERŞEY…
Anemi, vücudunuzda oksijen taşımak için yeterli derecede sağlam ve sağlıklı kırmızı kan hücreleriniz olmadığında gelişir.
İyi uyuduğunuz ve dinlendiğiniz halde kendinizi yorgun hissediyorsanız bunun nedeni kansızlık olabilir. Aneminin başlıca bulguları şunlar olabilir:
♦Güçsüzlük
♦Soluk cilt
♦El ve ayaklarda uyuşukluk veya soğukluk
♦Düşük vücut ısısı
Anemisi olan kişilerin kanında daha az oksijen bulunur ve bu da kalbin organlara yeterli oksijen pompalamak için daha fazla çalışması gerektiği anlamına gelir. Kalp ile ilişkili semptomlar aritmi (anormal kalp ritmi), nefes darlığı ve göğüs ağrısıdır.
Birçok okul öncesi çocukda anemi görülür, bunun nedeni diyetlerinde yeterli miktarda demir olmamasıdır. Demir eksikliği anemisi olan çocuklarlar taş, kil, buz gibi uygun olmayan şeyleri yemeyi severler ve bu davranışa pica(pika) adı verilir.
Anemi için risk faktörleri nelerdir?
Kadınlar ve kronik hastalığı olan kişiler en çok anemi gelişme riski olan gruptur. Kadınlar, adet dönemlerinde kan kaybettiklerinde anemik hale gelebilirler. Gebelik aynı zamanda bir kadının kan hacminde anemiye neden olabilecek değişikliklere neden olur. Böbrek hastalığı gibi kronik hastalıklar vücudun kırmızı kan hücreleri yapma kabiliyetini etkileyebilir. Demir, folat veya B12 vitamini bakımından düşük bir diyet riski artırır. Bazı anemi türleri de kalıtsaldır.
Ergenlik dönemindeki çocuğunuz sıklıkla yorgun hissediyorsa bunun nedeni anemi olabilir. Gençler birden gelişmeleri ve büyümelerinden dolayı demir eksikliği anemisi riski taşırlar. Ergen kızlar adet dönemlerinden dolayı anemiye daha yatkındırlar.
Demir açısından düşük bir diyet de anemiye neden olabilir. Bitkilerden gelen demir, kırmızı etteki demir kadar emilemez. Crohn hastalığı, çölyak hastalığı veya gibi sindirim sistemi hastalıkları da demir emilimini etkiler.
Bazı gıdalar ve ilaçlar da demirden zengin gıdalardaki demirin alımını engelleyebilir. Bunlar: kalsiyumdan zengin gıdalar, kalsiyum takviyeleri, antasitler , kahve ve çaydır.
B12 Vitamini ve Folik asit:
Vücutta kırmızı kan hücrelerinin yapımı için hem B12 vitamini hem de folik aside (folat) ihtiyaç vardır. Bu vitaminlerin diyette az olması bazen anemiye neden olabilir. Bir otoimmün bozukluk ya da sindirim problemi, vücudun B12 emilimini de önleyebilir. Hayvansal gıdalar ve kuvvetlendirilmiş kahvaltılık tahıllar B12 vitamini kaynaklarıdır. Folat yeşil yapraklı sebzelerde, meyvelerde, kuru fasulye ve bezelyelerde bulunur.
Kronik hastalıklar anemiye neden olur.
Kronik hastalık veya enfeksiyonlar vücudun daha az kırmızı kan hücresi yapmasına neden olabilir. Bu, hemoglobinde düşüş ile sonuçlanabilir.
Aplastik anemi nasıl bir hastalıktır?
Aplastik anemi, kemik iliğinin vücuda yeterli miktarda kan hücresi sağlamadığı nadir bir hastalıktır. Yüksek dozda radyasyon, belirli kimyasallara maruziyet, virüsler veya vücudun kemik iliğine saldırdığı bir otoimmün bozukluktan kaynaklanabilir. Bazı vakalar kalıtsaldır. Şiddetli vakalarda, kan nakli veya kemik iliği nakli gerekir.
Orak hücreli anemi bir diğer anemi nedenidir.
Orak hücreli anemi, vücudun anormal bir hemoglobin formu oluşturduğu kalıtsal bir hastalıktır. Bu durum, kırmızı kan hücrelerinin yuvarlaktan orak şekline değişmesine ve birbirine yapışmasına neden olur ve kırmızı kan hücrelerinin kan damarlarını geçmeleri zorlaşır. Kırmızı kan hücreleri normalden daha hızlı ölürler.
Anemi tanısı nasıl konur?
Tam kan sayımı (hemogram) testi, kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri, trombositler ve hemoglobin düzeyi hakkında ve ayrıca, kırmızı kan hücrelerinin ortalama büyüklüğü, ebattaki değişkenliği, hacmi ve hemoglobin konsantrasyonu gibi diğer faktörler hakkında bilgi verir.
Tam kan sayımında anemi saptanırsa diğer bazı kan testleri yapılabilir. Hemoglobin elektroforezi kandaki hemoglobin türünü tespit eder. Retikülosit sayısı, kemik iliğinin yeni kırmızı kan hücrelerini ne kadar hızlı ürettiğini test eder. Demir testleri, vücudunuzdaki demir depolarının yanı sıra kanınızdaki demir seviyelerini ölçmek için kullanılır.
Kemik iliği testi:
Vücudunuz çok az kan hücresi üretiyor veya yapıları anormal görünüyorsa, bir kemik iliği testine ihtiyaç duyulabilir. Kemik iliği, kemiklerin içindeki süngerimsi dokuda bulunur ve burada kan hücrelerine dönüşen kök hücreler mevcuttur. Küçük bir iğne ile kemik iliğine girilerek kemik iliği örneğini alınır.
Anemi tedavisi nasıl yapılır?
Anemi tedavisi altta yatan nedene yöneliktir. Bu yüzden anemi nedeni araştırılmalı ve ona yönelik tedavi yapılmalıdır.
