İDRAR YOLU ENFEKSİYONU NEDİR, BELİRTİLERİ NELERDİR?

İdrar yolu enfeksiyonu ya da kısaca İYE, mesane, böbrekler, üreterler (böbrekleri mesaneye bağlayan tüpler) ve idrar yollarını (mesanenin boşalmasını sağlayan borular) içeren idrar yollarının herhangi bir bölümünün bakteriyel enfeksiyonudur.

 

İdrar yolu enfeksiyonları çoğu zaman alt üriner sistem bölgesinde yani mesane ve üretrada görülür. İYE gelişme riski kadınlarda daha yüksektir. Enfeksiyon ağrılı ve oldukça can sıkıcı olabilir. Bununla birlikte, İYE böbreklere yayılırsa ciddi sonuçlara yol açabilir.

İYE bulgu ve belirtileri nelerdir?

♦Sürekli idrar yapma hissi

♦İdrar sırasında yanma hissi

♦Sık sık, az miktarda idrar yapmak

♦Bulanık idrar veya idrar renginin kırmızı, parlak pembe renkli görünmesi – idrardaki kan işareti

♦Kokulu idrar

♦Pelvik ağrı, kadınlarda – özellikle pelvis merkezinde ve pubik kemik alanında

İYE  üriner sistemin hangi kısmına bulaştığına bağlı olarak değişik belirti ve semptomlara neden olabilir.

Böbrekler (akut pyelonefrit):  

-Üst sırt ve yan tarafta ağrı

-Yüksek ateş

-Titreme

-Mide bulantısı ve kusma

Mesane (sistit):

-Pelvik basınç

-Alt karın rahatsızlığı                                                               

-Sık sık, ağrılı idrara çıkma

-İdrarda kan

Üretra (üretrit)

-İdrar yaparken yanma              

-Akıntı                                

İYE nedenleri nedir?                  

Üriner sistem enfeksiyonları tipik olarak bakteriler idrar yollarına girdiklerinde ve mesanede çoğalmaya başladıklarında meydana gelir. Üriner sistem, mikroorganizmaları yok etmek için tasarlanmış olsa da, savunma sistemi bazen başarısız olabilir.          

Mesanenin enfeksiyonu (sistit), genellikle gastrointestinal (GI) sistemde bulunan bir bakteri türü olan Escherichia coli (E. coli) kaynaklıdır. Bununla birlikte, diğer bakteriler de enfeksiyondan sorumlu olabilir.

Cinsel ilişki sistite yol açabilir. Ayrıca anatomik yapı nedeniyle tüm kadınlar sistit açısından riski altındadır – özellikle üretra ile anüs arasındaki kısa mesafe bu riski arttırmaktadır.

Üretra enfeksiyonu (üretrit) GI bakterilerin anüsden üretraya geçmesi sonucu ortaya çıkabilir. Ayrıca, kadınlarda üretra vajinaya yakın olduğu için herpes, gonore, klamidya ve mikoplazma gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar da üretrite neden olabilir.

Başlıca İYE risk faktörleri şunlardır:

Üriner sistem enfeksiyonları kadınlarda sık görülmekte ve birçok kadın yaşamları boyunca birden fazla enfeksiyon geçirmektedir. İYE’ler için kadınlara özgü risk faktörleri şunları içerir:

Kadın anatomisi:

Kadınlarda üretranın erkekten daha kısa olması, mesaneye ulaşmak için bakterilerin gitmesi gereken mesafeyi kısaltır.

KADINLARDA İDRAR YOLU ENFEKSİYONUNUN 7 BELİRTİSİ NEDİR?

Cinsel aktivite:

Cinsel açıdan aktif kadınlar cinsel yolla aktif olmayan kadınlardan daha fazla İYE’na sahip olma eğilimindedirler. Yeni bir cinsel eşin olması durumunda riski arttırır.

Bazı doğum kontrol türleri:

Doğum kontrolünde diyafram kullanan kadınların yanı sıra sperm öldürücü ajan kullanan kadınlar daha yüksek risk altında olabilir.

Menopoz:

Menopozdan sonra, dolaşımdaki östrojenin azalması idrar yollarını enfeksiyona karşı daha savunmasız hale getiren değişikliğe neden olur.

Diğer risk faktörleri şunlar olabilir:

-Üriner sistem anomalileri

-İdrar yollarında tıkanıklık

-Bastırılmış bağışıklık sistemi

-İdrar kateteri kullanımı 

-Üriner sistem ameliyatları

İYE tanısı nasıl konur?

İdrar tahlili:

İdrar tahlili nedir? Neden önemlidir?

İdrar kültürü:

İdrar kültürü hangi bakterilerin enfeksiyona neden olduğunu ve hangi ilaçların etkili olacağını gösterir.

İDRAR KÜLTÜRÜ NEDİR?NASIL YAPILIR?

Görüntüleme yöntemleri:

Çok sık idrar yolu enfeksiyonu geçiriyorsanız doktorunuz üriner sisteminizdeki bir anormallik olup olmadığını anlamak için ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması veya manyetik rezonans görüntüleme (MR) tetkiki yaptırmanızı isteyebilir. 

Sistoskopi:

Tekrarlayan İYE’larınız varsa, doktorunuz idrar yollarını ve mesaneyi görmek için bir mercekli (sistoskoplu) uzun ince bir tüp kullanarak  sistoskopi uygulayabilir. Sistoskop üretranıza yerleştirilir ve mesaneye geçirilir.

İYE nasıl tedavi edilir?

İdrar yolu enfeksiyonlarında antibiyotikler genellikle tedavide ilk seçenektir. Hangi ilaçların reçete ediliceği ve ne kadar süre kullanılacağı idrarda bulunan bakteri türüne bağlıdır. Bu bakteri türünü tayin etmek için yapılan testin adı idrar kültürüdür ve bakterinin kültür ortamında üremesi için en az 18-24 saat beklenmesi gerekir. Kültürde üreme olduğu takdirde bu bakterinin duyarlı olduğu ilaçların saptanması için ilaç testi yapılır. Bu teste de antibiyogram (antibiyotik duyarlılık testi) adı verilir. Bu test için de bekleme süresi 18-24 saattir. Sonuç olarak idrar kültürü ve antibiyogram testlerinin sonuçlanması 48 saati bulur.