ESBL (GSBL) NEDİR?

Extended spectrum beta lactamases kısaltması olan ESBL, Türkçe Genişlemiş Spektrumlu Beta Laktamaz anlamına gelir.

Peki genişlemiş spektrumlu beta laktamaz kısaca GSBL ne demektir?

Genişlemiş spektrumlu beta-laktamazlar veya GSBL’lar, bazı bakteri türleri tarafından üretilen enzimlerdir. Bu enzimler, çoğu antibiyotikteki aktif bileşenleri parçalayarak o antibiyotiği bakteriye karşı etkisiz hale getirirler.

GSBL’ler, geniş spektrumlu pensilin ve üçüncü , dördüncü kuşak sefalosporinlere (örneğin; seftazidim, sefotaksim ve seftriakson) ve monobaktamlara (örneğin; aztreonam) direnç gösteren, ancak sefamisinleri (örneğin; sefoksitin ve sefotetan) veya karbapenemleri (örneğin; meropenem veya imipenem) etkilemeyen enzimlerdir.

En az 200 farklı GSBL enzimi vardır.  GSBL içeren ilk enfeksiyon vakası 1965 yılında Yunanistan’da ortaya çıkmıştır. Amerika Birleşik Devletleri ilk vakasını 1988’de bildirmiştir.

GSBL üreten bazı bakteri grupları şunlardır:

• Escherichia coli (E.coli)
• Klebsiella pneumoniae 
• Pseudomonas aeruginosa
• K. oxytoca
• Proteus mirabilis
• Salmonella enterica
• Neisseria gonorrhoeae 
• Haemophilus influenzae 
• Kluyvera species
• Enterobacter aerogenes
• Enterobacter cloacae

BAKTERİLER NEDEN GSBL ÜRETİR?

Bakteriler, vücudun kendilerine karşı savaşmak için kullandığı bağışıklık sistemini kandırmak ve antibiyotikleri devre dışı bırakmak için bazı taktikler geliştirirler. Ayrıca rastgele mutasyon yoluyla ilaç direnci geliştirebilirler ve faydalı mutasyonları bir sonraki kuşağa aktarabilirler.

ANTİBİYOTİK DİRENCİ NEDİR,NASIL GELİŞİR?

 Araştırmacılar, bakterilerin antibiyotiklere karşı dirençli enzimleri üretmesini tetikleyen nedenlerden hala emin değiller, ancak antibiyotiklerin kötüye kullanımı veya aşırı kullanımından şüphelenmektedirler.

GSBL ÜRETEN BAKTERİLER HANGİ HASTALIKLARA YOL AÇAR?

GSBL üreten bakterilerin neden olabileceği enfeksiyonlar şunlardır:

♦İdrar yolu enfeksiyonu (İYE)

♦İshal

♦Cilt enfeksiyonları

♦Pnömoni

GSBL TANISI NASIL KONUR?

GSBL tanısı laboratuvar ortamında konur. Enfeksiyona neden olan bakteri üretildikten sonra bakterinin GSBL üretip üretmediği saptanır ve ona göre doktora antibiyogram sonucu verilir.

GSBL TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

GSBL ile ilgili enfeksiyonları tedavi etmek için sıklıkla kullanılan ilaçlar şunlardır:

♦ Karbapenemler (imipenem, meropenem, ertapenem ve doripenem)

♦Sefamisinler (sefoksitin ve sefotetan)

♦Fosfomisin

♦Nitrofurontain

♦Beta-laktamaz inhibitörleri (klavulanik asit,tazobaktam veya sulbaktam)

♦Kolistin (diğer tüm ilaçlar başarısız olursa)

GSBL ENFEKSİYONLARI NASIL ENGELLENİR?

Uzun süreli rahatsızlıkları olan ve hastanede uzun süre yatırılan kişilerde GSBL ile ilgili enfeksiyon gelişme riski en yüksektir.

GSBL ile ilgili bakteri enfeksiyonlarını önlemeye yönelik olarak yapılması gerekenler şunları içerir:

♦Bakteriyel enfeksiyonları olan hastalarla yakın temastan kaçınılması

♦Sağlık çalışanlarının eldiven giymesi

♦Yüz ve ağıza dokunmadan kaçınılması

♦Enfekte kişilerle temastan önce ve sonra el yıkama

♦Antibiyotiklerin tam ve amacına yönelik olarak kullanılması