DOKTORUMNEDİO? SAĞLIK HAKKINDA HERŞEY…
İnsan dışkısı gaita veya feçes olarak da adlandırılır. Feçes latince artıklar anlamına gelir.
Dışkının içeriğinde ne bulunur?
Dışkının dörtte üçü su, dörtte biri katıdır. Dışkının içeriğinde aşağıdakiler bulunur.
Sindirilmeyen ve emilmeyen yiyecekler
Bağırsak içerikleri
Mukus
Safra pigmentleri ve safra tuzları
Bakteriler ve inorganik maddeler
Epitel hücreleri ve lökosit
Gastrointestinal sistemin (bağırsaklar) normal florası, besinlerin sindiriminde önemli rol oynayan çeşitli bakteri ve mantarlardan oluşur. Bu flora zararlı (patojenik) organizmaların büyümesini engellemede yardımcıdır.
Gaita kültürünün normal sonucunda patojen bakterilerin ürememesi gerekir. Bu bakterilerin başlıcaları şunlardır:
Salmonella, Shigella, Yersinia, Campylobacter, E.coli O157:H7
E.coli O157:H7 nedir? Aşağıdaki yazımızı okuyabilirsiniz.
Gaita kültürü için örnek nasıl verilmelidir?
Gaita kuru, temiz ve ağzı geniş kaplara alınır. Gaita idrarla ve diğer vücut sıvıları ile karışmamalıdır.
Gaitanın alınacağı kap steril olmak zorunda değildir fakat temiz olmalıdır. İçeriğinde herhangi deterjan ve diğer maddelerin olmaması gerekir.
Örnek bekletilmeden en az 30 dakika içinde laboratuara gönderilmelidir.
Gaitanın makroskobik incelenmesinde nelere dikkat edilir?
Rengine, yoğunluğuna, kokusuna, kan veya mukus içerip içermediğine, gözle görülebilecek parazit ve parazit parçaları içerip içermediğine dikkat edilir.
Normal insan dışkısı safra ve bilirubin içeriğinden dolayı sarı kahverengi renkte olur fakat beslenme türüne göre farklı renklerde de olabilir.
Gaitanın mikroskobik incelenmesinde nelere dikkat edilir?
Dışkının mikroskobik incelenmesi yararlı bilgiler sağlayabilir. Lökositlerin varlığı, toksijenik bir organizmanın aksine invaziv bir bakteriyi işaret eder. Ayrıca mikroskobik incelemede parazit ve parazit yumurtaları görülebilir ve kültürde üretilemeyen bu etkenler direkt mikroskobik yöntemle ayırt edilebilir.
En yaygın bağırsak parazitleri şunlardır:
Giardia (Giardia lamblia)
Amip (Entamoeba histolytica)
Tenya (Tenai saginata)
Askaris (Ascaris lumbroides)
Kıl kurdu (Enterobius vermicularis)
Kamçılı solucan (Trichuris trichuria)
Gaita kültürü nasıl yapılır?
Rutin dışkı kültürü enterik bakteriyel patojenlerin neden olduğu gastrointestinal enfeksiyonları tespit eder.
Çoğu laboratuvar Salmonella, Shigella ve Campylobacter türlerini tespit edebilmektedir; bununla birlikte, dışkı kültüründe Yersinia, enterohemorajik E coli (EHEC), Aeromonas veya kolera dışı Vibrio‘dan şüpheleniliyorsa uygun kültür koşullarında bu bakterilerde üretilebilir.
Uygun besiyerine ekilen örnekler 18-24 saat 37 C’de bekletildikten sonra değerlendirilir. Normal şartlarda gaita kültürü sonuçları 24 saat içinde verilir.
Salmonella bakterisi ile ilgili bilgi almak için aşağıdaki yazımızı okuyabilirsiniz.
Gaita kültürü için kullanılan besiyerleri nelerdir?
Gaita örnekleri, MacConkey agar, EMB agar, XLD agar ve Hektoen enterik agar dahil olmak üzere birçok besiyerine ekilebilir. Bazı laboratuarlar ekim öncesi selektif broth zenginleştirme (Selenite broth) kullanırlar.
MacConkey veya Eosin metilen mavisi (EMB) agar en sık seçici besiyeri olarak Salmonella ve Shigella‘yı ayırt etmek için kullanılır. Bu besiyerleri gram-negatif bakterilerin üremesine izin verirken gram-pozitif organizmaları inhibe ederler. Salmonella ve Shigella laktozu fermente etmez; bununla birlikte, diğer birçok enterik gram-negatif basil, laktozu fermente eder. Laktozu fermente etmeyen koloniler tespit edilirse, üç şekerli demir içeren yatık besiyerine (TSI) Salmonella ve Shigella’yı ayırt etmek için ekilir.
Gram boyama ile ilgili bilgi almak için aşağıdaki yazımızı okuyabilirsiniz.
Bazı Proteus türleri, TSI agar üzerinde Salmonella‘ya benzer; farkları, Salmonella tarafından üretilmeyen ancak Proteus tarafından üretilen üreaz enzimidir.
İleri tanımlama için Salmonella veya Shigella türleri aglutinasyon testi ile organizmanın O antijenine spesifik antiserum kullanılarak yapılan testtir.
Kaynaklar:
1-https://labtestsonline.org/tests/stool-culture
2-https://www.webmd.com/a-to-z-guides/what-is-a-stool-culture
3-https://www.racgp.org.au/afp/2012/october/stool-culture/
